Përkujdesja e të moshuarve gjatë verës

Përkujdesja e të moshuarve gjatë verës

Gazeta SHEKULLI

Erion Hiluku

Vapa e madhe mund të ketë efekte të dëmshme në shëndetin e personave, veҫanërisht te të sëmurët kronikë, fëmijët dhe padyshim tek të moshuarit. Plakja është një proces i natyrshëm kundrejt të cilit nuk mund të bëhet gjë, prandaj përqendrohemi te parandalimi.

            Një nga “armiqtë” e verës për të moshuarin është dielli, goditja direkte e të cilit shkakton fillimin e një procesi të quajtur dermoporozë. E njëjta gjë që ndodh me kockën (osteoporoza), me muskulin (sarkopenia) ndodh edhe me lëkurën e cila shkon duke humbur forcën dhe trashësinë nga efekti i rrezeve ultravioletë. Ky efekt ndodh tek të gjithë të moshuarit por veҫanërisht tek personat me diabet. Humbja e karakteristikave mbrojtëse të lëkurës bën që ajo të humbë efektin e saj p.sh. kundër infeksioneve.

Ekspozimi në diell shkakton edhe një dëmtim tjetër të madh: dehidratimin (humbja e ujit). Shkaku është vetë procesi i plakjes: te i moshuari sinjali që ka nevojë të pijë ujë është i vonuar ose mund të mos shfaqet fare  (dehidratimi në vendet e BE është shkaku i 1 në 5 vizita në spital). Prandaj rekomandohet me këmbëngulje që të shtohen gjysëm litre lëngje dietës normale për të evituar shumë probleme (të konsumohen afërsisht një litër e gjysmë ujë në ditë). Nuk është e nevojshme që të jetë vetëm ujë, më mirë madje të arrihen me konsumin e frutave, perimeve të stinës, supëra të ftohta etj. Sigurisht që për të moshuarit e sëmurë me infeksione, që kanë vështirësi për të lëvizuar dhe që konsumojnë diuretikë duhet patur kujdes i veҫantë dhe duhen konsultuar mjekët.  Sintomat që mund të tregojnë dehidratimin, janë: ulja e aktivitetit, lodhja, goja e thatë, dhimbje koke, rrëzime dhe probleme të sjelljes kryesisht.

Disa rekomandime për t’u mbrojtur të moshuarit nga dielli e vapa:

Ø  Mos dilni nga shtëpia në orët e vapës së madhe, nga ora 12:00 deri nga ora 18:00.

Ø  Mos u sforconi, mos u lodhni kur bën shumë vapë.

Ø  Mbani kapele kur të dilni, përdorni krem dielli, vishni rroba pambuku të freskëta dhe me ngjyrë të hapur.

Ø  Mbyllni grilat dhe dritaret e ekspozuara në diell.

Ø  Freskohuni. Pini ujë vazhdimisht edhe pa patur etje. Bëni dush shpesh dhe përdorni garza të lagura.

Ø  Mos pini pije alkolike dhe pije me kafeinë.

Ø  Qëndroni në shtëpi në dhomën më të freskët. Temperatura ideale e ambientit  duhet të jetë 25 gradë, për ҫdo gradë mbi 37 gradët rekomandohet të shtohet një gotë ujë në konsum.

Ø  Nëse në shtëpinë tuaj nuk keni kondicioner, shkoni e kaloni të paktën dy ose tre orë në ditë në një qendër të kondicionuar sa më afër shtëpisë (qendër tregtare, bibliotekë, lokal...).

Ø  Për personat e moshuar që jetojnë vetëm është e domosdoshme një vëmendje e veҫantë. Duhen kontaktuar shpesh, vizituar nga familjarët dhe nga shërbimet sociale dhe shëndetësore. Të ju kontrollohen frigoriferët që të punojnë mirë dhe të pajisen me ujë e fruta e perime  të stinës. Jepuni të pinë ujë edhe nëse nuk e kërkojnë. Më thjeshtë është të iu përgatiten limonata alkaline sipas formulës së vjetër: dy limonë, një litër e gjysëm ujë dhe tre lugë sheqer, pak kripë dhe pak sodë bikarbonate. Mos i lejoni të iu mungojë një shalqi a një pjepër që janë të rekomanduar me këmbëngulje.

Ø  Duhen kontrolluar veҫanërisht të moshuarit me diabet dhe në rast problemi të drejtoheni menjëherë te mjeku që të stabilizohen. Padyshim që tensioni arterial  duhet matur vazhdimisht pasi shume të moshuar marrin barna për stabilizimin e tij dhe terapitë duhen modifikuar në këtë periudhë.

Këto rekomandime mund të jenë të vlefshme për personat mbi 60 vjeҫ moshë në të cilën trupi fillon të humbë kapacitetin për të ndjerë etjen, prandaj është e nevojshme t’i paraprijmw nevojave të tij duke mos pritur etjen por duke konsumuar ujë dhe lëngje më shpesh.

Nëse nuk ndjeheni mirë kërkoni ndihmë dhe informacion, konsultoni mjekun tuaj, madje mos dyshoni të telefononi numrin 112.